De schildwachtklier is een lymfeklier. Lymfeklieren zijn filters voor het weefselvocht in het lichaam. Ze kunnen onder meer bacteriën en kwaadaardige cellen in zich opnemen en reinigen op die manier het weefselvocht. De lymfeklieren spelen daardoor een belangrijke rol bij de bescherming van het lichaam tegen infecties en andere schadelijke invloeden.
De schildwachtklier is de eerste klier die weefselvocht uit de borst filtert. Bij uitzaaiingen zal deze klier ook als eerste worden aangetast. Een schone schildwachtklier betekent bijna altijd dat er geen uitzaaiingen in de rest van het lichaam zijn. In de praktijk is de schildwachtklier schoon bij ongeveer 60% van de borstkankerpatiënten.
Bij de schildwachtklierprocedure wordt alleen de belangrijkste lymfeklier uit de oksel verwijderd en blijft de rest van de lymfeklieren zitten. Hiermee wordt lymfoedeem (ophoping van weefselvocht in de arm) gereduceerd. Wanneer er uitzaaiingen worden aangetroffen in de schildwachtklier, wordt in een tweede operatie de rest van de lymfeklieren verwijderd. Na deze operatie is de kans op lymfoedeem groter.